Rodzaje herbat

Być może jesteś tutaj, bo należysz do herbacianych smakoszy i lubisz wiedzieć więcej na temat pochodzenia liści naparu, który właśnie pijesz. A może dopiero rozpoczynasz swoją przygodę z herbatą liściastą? Bez względu na to jaką masz herbacianą przeszłość, z pewnością to ciekawość przywiodła Cię do naszej sekcji o herbacie i jej rodzajach.

Jak pewnie wiesz (lub się dowiesz), wszystkie rodzaje herbaty wywodzą się z jednej rośliny – camellia sinensis. To, co w ostateczności z niej powstanie zależne jest od sposobu obróbki liści po ich zebraniu. Możemy wyróżnić sześć, podstawowych rodzajów herbaty:

• herbatę białą
• herbatę żółtą
• herbatę zieloną
• herbatę oolong (turkusową)
• herbatę czarną
• herbatę pu-erh (zwaną też dark tea); fermentowaną
  

Herbata biała

Na pierwszy rzut oka może wydawać się, że herbata biała nie wymaga wiele ingerencji człowieka. Faktycznie jest to najmniej przetworzona herbata, jednak nie jest tak łatwo ją wyprodukować. Na jej jakość wpływ ma czas zbioru, pogoda, odpowiednie przechowywanie. Poziom utleniania białej herbaty zazwyczaj wynosi kilka procent (nie jest to proces zamierzony). Poniżej schemat procesu powstawania herbaty białej.

1. Świeży liść
2. Więdnięcie
3. Suszenie (poprzez ten proces wstrzymane zostaje utlenianie liści herbaty.
   Suszenie odbywa się tradycyjnie, na słońcu lub w przystosowanych do tego pomieszczeniach. ISTOTNE! Zbyt późne wysuszenie listków herbaty sprawia, że utlenią się one zbyt mocno, przez co jej smak może nie być taki ciekawy, jak tego oczekujemy. Niektórzy producenci stosują również pieczenie liści).
   

Herbata żółta

Znasz smak herbaty żółtej? Jest to herbata znajdująca się pomiędzy herbatą białą, a zieloną. Na polskim rynku nie jest to często spotykany rodzaj herbaty, tym bardziej jeśli mowa o herbacie wysokiej jakości. Co ciekawe w samych Chinach herbaty żółtej produkuje się niedużo. Dlaczego jest jej mało? Proces produkcji jest nawet bardziej skomplikowany od produkcji zielonej herbaty. Najczęściej można spotkać chińskie herbaty żółte z prowincji Anhui, Sichuan oraz Hunan.

Schemat powstawania herbaty żółtej:

1. Świeży liść
2. Więdnięcie
3. Wstrzymacie utleniania poprzez podgrzanie
4. Owijanie i przechowywanie
5. Suszenie

Podczas wytwarzania żółtej herbaty mamy do czynienia z procesem nazywanym yellowing lub wrapping. Polega on na owijaniu jeszcze wilgotnych liści materiałem, przez co w ciągu kilku godzin lub dni liście fermentują, nabierając unikatowego, delikatnego smaku.

Herbata zielona

Teraz czas na poznanie procesu wytwarzania herbaty zielonej czyli najczęściej pitej herbaty w Azji. Istnieje wiele sposobów obróbki jej liści oraz kultywarów przez co zielona herbata, zielonej herbacie nierówna! Jest to idealna herbata do testowania, próbowania, rozsmakowywania się…nie tylko przez tzw. tea geeków. Proces produkcji (jak w przypadku każdej herbaty) zaczyna się od zebrania świeżych listków i przeniesienia ich (jak najszybciej) do specjalnie przystosowanego miejsca. Po krótkotrwałym więdnięciu, liście herbaty są podgrzewane. Tutaj znane są dwie szkoły. W Chinach listki podgrzewa się (piecze), z kolei w Japonii poddaje się je działaniu pary. Jest to proces niezbędny w przypadku zielonej herbaty – wstrzymuje enzymy liścia przed dalszym utlenianiem, przez co zachowuje on intensywny, zielony kolor. ISTOTNE! W przypadku wysokiej jakości herbaty zielonej nie może być mowy o przypaleniu liści (brązowe, ciemne plamki na liściach). Na koniec produkcji herbata jest suszona.

Uproszczony schemat produkcji zielonej herbaty:

1. Świeży liść
2. Więdnięcie
3. Wstrzymacie utleniania poprzez podgrzanie
4. Suszenie

Herbata turkusowa – oolong

Jest to herbata częściowo utleniania. Poziom utlenienia mieści się w granicach od lekko utlenionych – blado zielonych liści do ciemnych czy brązowych liści, które są utlenione w okolicach 70% utlenienia. Liście herbaty oolong są zróżnicowane pod względem kształtu. Możemy spotkać liście zwinięte w kulki (nasz Tie Guan Yin), liście skręcone i proste ( nasz Shui Xian) oraz całkowicie otwarte.

Schemat powstawania herbaty oolong:

1. Świeży liść
2. Więdnięcie poprzez uszkadzanie struktury liścia (wstrząsanie, podrzucanie)
3. Utlenianie
4. Wstrzymacie utleniania poprzez podgrzanie w wybranym momencie
5. Rolowanie
6. Suszenie
7. Pieczenie

Herbata czarna

Jest to najbardziej utleniona ze wszystkich rodzajów herbat. Co ciekawe, w Europie nazywamy ją herbatą czarną, gdyż wskazujemy kolor herbaty po kolorze liści. W Azji, gdzie skupia się na barwie powstałego naparu, nazywana jest herbatą czerwoną. Proces jej produkcji zaczyna się tradycyjnie od zebrania liści, najczęściej w dobrej herbacie czarnej są to zarówno pączki i listki. Kolejnym etapem jest więdnięcie liści (producenci uszkadzają strukturę liścia), później przechodzi się do zwijania listków. To właśnie ten etap rolowania wyróżnia tę herbatę jako czarną. Po zakończonym procesie rolowania, herbaciane listki przechodzą dalej fazę utleniania. Na koniec liście są suszone.

Proces powstawania herbaty czarnej:

1. Świeży liść
2. Więdnięcie
3. Rolowanie
4. Utlenianie
5. Suszenie

Herbata czerwona – pu erh

Ostatnim z rodzajów herbat jest pu-erh. Znana jest ona pod wieloma nazwami, m.in dark tea, Hei cha czy raw pu-erh. Ogólnie mówi się o niej herbata fermentowana. Wyróżniamy dwa rodzaje: pu-erh surowa oraz pu-erh gotowana. Oba rodzaje przechodzą przez ten sam schemat produkcji.

1. Świeży liść
2. Więdnięcie
3. Wstrzymacie utleniania poprzez podgrzanie (niższe temperatury
   niż zielona herbata)
4. Zwijanie
5. Suszenie (na słońcu)
6. Starzenie /Fermentacja

Zmiana zachodzi podczas fermentacji. Pu-erh surowa jest najczęściej kompresowana w tzw. ciastka. Starzeje się w sposób naturalny przez wiele lat, nawet do 50 lat i dłużej. Młody pu-erh surowy będzie miał od kilku miesięcy do kilku lat i będzie mocno różnił się w smaku od tego gotowanego. Pu-erh gotowany został poddany “starzeniu” poprzez kontrolowany proces fermentacji przy pomocy mikroorganizmów, które w specjalnych warunkach (wilgotność, temperatura) fermentują dość szybko. W efekcie otrzymujemy w ciągu kilku miesięcy herbatę, której w naturalnych warunkach starzenie zajęłoby kilkadziesiąt lat. Ten proces znany jest w Chinach jako Wò Dūi. Liście układa się w stosach przy kontrolowaniu temperatury, przy jednoczesnym zwilżaniu wodą i obracaniu. W ten sposób otrzymuje się efekt starzenia herbaty.